Nieuwsbrief mei 2020

Voorwoord

Door het woord dat ik niet meer over mijn lippen kan krijgen is onze bewegingsvrijheid nu beperkt. We blijven dichter bij huis, kijken aandachtiger naar onze directe omgeving. Een wandeling, fietstochtje in de buurt is fijner dan ooit. Het schiereiland Walcheren heeft de menselijke maat om het als voetvolk of op de fiets te verkennen. Nu ervaren we weer hoe belangrijk onze directe omgeving is en hebben we het grote geluk dat we Walcheren kunnen verkennen als onze achtertuin.
De watergangen en kreken (Nollebos!), de bolwerken, de trekpontjes, de bloemrijke bermen, hagen die bloeien, geur en kleur geven en ons beschermen tegen straffe wind, en de bomen die het landschap zo markeren.
Walcheren vraagt om kleinschaligheid, is ervoor gemaakt. Konden we de boeren, de agrarische ondernemers er maar van overtuigen hun bedrijfsvoering aan te passen aan de wenselijkheid van biodiversiteit op kleinere percelen, minder kunstmest, gevarieerdheid in gewassen en grassen, aanplant van heggen. Nu wordt de maat van een boerenbedrijf meer bepaald door de grootte van de landbouwmachines en de export naar het buitenland. Terwijl de kwaliteit van de producten voorop zou moeten staan. Een correcte prijs voor de gewassen staat daar tegenover.

Uw donatie voor 2020
Al zijn we vrijwilligers, we kunnen niet zonder uw financiële steun om als stichting ons streven om Walcheren mooi te houden zoveel mogelijk waar te maken. Met uw jaarlijkse bijdragen kunnen we de vaste kosten van het secretariaat, de nieuwsbrieven en de donateursmiddag bekostigen. En zo nu en dan ook eens iets extra’s doen zoals bomen planten of professionele hulp inschakelen. Uw bijdrage voor 2020 op banknummer NL47 INGB 0009 1484 08 ten name van Stichting Tuin van Zeeland is zeer welkom. Mocht u al eerder uw bijdrage hebben overgemaakt, dank hiervoor.

Het komt nu mooi uit dat we op de boerderij geproduceerd voedsel op fietsafstand kunnen kopen.
Walchenaren, leer uw producenten kennen.
Zowel voor ontspanning als voor lokale voedselvoorziening is onze Tuin van Zeeland, Walcheren, belangrijker dan ooit! Het verdient onze bescherming,

Loes Vroome

Vuurwantsen op lindebomen

Het is al weer een paar weken geleden, zo ongeveer de laatste week van februari. Ik liep in Middelburg langs Vlissingse Molenstraat. De zon scheen al vrolijk maar het was bepaald nog niet warm. Hier en daar was het gras nog wit van aangevroren dauw. Mijn oog viel op rode vlekken aan de onderkant van de bomen langs de vestinggracht. In eerste instantie sloeg ik er geen acht op maar bij de volgende bomen zag ik steeds die rode vlekken terugkomen. Ik besloot er toch eens uitgebreider aandacht aan te besteden. Tot mijn grote verwondering bleken de vlekken te bestaan uit een soort kevers. Bij nadere inspectie zag ik meteen de kenmerkende tekening van de vleugels: het waren onmiskenbaar wantsen. Maar welke? Verder doorlopend zag ik dat alle lindebomen door deze dieren werden bezocht, bij honderden tegelijk en in groepen, tot zeker op twee meter hoogte. Lekker op beschutte plekken aan de zuidkant, in de zon en uit de noordelijke wind. Van een paar bomen nam ik foto’s om thuis uit te zoeken welke soort wants het was en of ze schadelijk voor de bomen waren.
Het blijkt om vuurwantsen te gaan.

Een grove telling leerde me dat er op elke boom honderd tot driehonderd wantsen zaten. Het aantal linden langs de bolwerken schat ik op 200 tot 250 stuks. Dus mogelijk zitten daar een half tot een miljoen of meer wantsen het voorjaar aan te kondigen. Mijn volgende vraag is: waar komen die vandaan en wat doen ze daar? Even googelen. De ‘kinderen’ van de wantsen worden nimfen genoemd. Die kruipen gedurende langere tijd in de humuslaag bij lindebomen en wanneer ze in het voorjaar in volwassen insecten veranderen, komen ze op de warmte af. Daar gaan ze zitten zonnen en energie verzamelen. Ze eten voornamelijk dood plantaardig materiaal en ook andere dode insecten. Ook zuigen ze wel plantensappen op. Als je ze met de hand probeert te verdrijven kunnen ze een stinkende substantie afscheiden. Verder veroorzaken ze geen schade en zijn ze ook niet gevaarlijk. Lekker laten zitten dus. Na enige tijd zijn ze schijnbaar weg. Toch wel mooi om te zien en ze vertellen eerder dan de zwaluwen dat de lente in aantocht is. Frans Jonkers

Lopende zaken

Door de lock down lopen plannen vertraging op. Dat kan soms gunstig uitpakken. Tijd biedt ruimte voor heroverweging en zorgvuldigheid. De administratieve molens gaan trager maar draaien wel. Een kort overzicht van de stand van zaken.

Duinstraat Koudekerke
Nadat eerder al bosschages waren verwijderd heeft de gemeente in maart vijf beeldbepalende prunussen omgezaagd. De reden zou zijn geweest dat één van de bomen van slechte kwaliteit was en de andere minder vitaal werden. Omdat wij niet konden aanvaarden dat de gemeente daarom alle vijf zou kappen, hebben we hierover vragen gesteld. Ook hoe en waar de gemeente het verlies wil compenseren. De gemeente bevestigde in een gedetailleerde reactie dat de bomen niet best meer waren en er een nieuw inrichtingsplan is gemaakt waarbij er vier (helaas! - er is o.i. plaats voor vijf of zes) nieuwe bomen worden geplant. Verder zijn er verspreid over de hele gemeente 150 bomen gezet.

Campus Groenewoud
Het plan voor de bouw van een onderzoekscentrum voor de HZ/UCR sleept nog. De bomen langs de Poelendaeleweg moeten hiervoor wijken. Men heeft deze onlangs, voor het begin van het broedseizoen gerooid. Ons voorstel om nieuwe bomen voor het gebouw te planten is niet overgenomen. Men heeft toch gekozen voor bomen in de middenbermen bij het kruispunt. Het is twijfelachtig of deze in zo’n beperkte ruimte zullen floreren. De discussie over de inrichting van de achterzijde aan het bolwerk wacht.

Waterpark Veerse Meer
Driestar (van het Hof van Saksen) gaat dit plan ontwikkelen. Het bestemmingsplan, dat zo’n 1100 recreatiewoningen mogelijk maakt, is goedgekeurd. Een verkeersanalyse en het inrichtingsvoorstel zijn in november toegelicht. Voor een goede landschappelijke inbedding (aan de noordzijde bij de Piet) wil men het gebied iets vergroten. Ter wille van de beoogde ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit komen er minder woningen: het aantal neemt hierdoor af tot rond 800. In deze context lijkt het een aanvaardbare ontwikkeling. Tegelijk speelt de Visie Veerse Meer. Provincie en gemeenten willen medio 2020 een concept gereed hebben. In de workshops hoor je twee stromingen. Tegenstanders van teveel en te grootschalige ontwikkelingen (Waterpark, Wolphaartsdijk!) en overheden, die elk wat van hun gading willen. Hopelijk helt het compromis straks naar de eerste groep over. Zeker in het nieuwe maatschappelijk kader van na de corona.

Sandberglaan Middelburg
Op het perceel tussen de Sandberglaan en de Walcherseweg wil men een kerk bouwen met een groot parkeerterrein. Wij hebben een zienswijze ingebracht gericht op de lokatiekeuze, de aantasting van de open groene ruimte (nationaal landschap) en de inrichting van het parkeerterrein. De zwakke reactie van de gemeente gaf ons aanleiding een formeel bezwaarschrift tegen het ontwerpbestemmingsplan in te dienen. Voor het geval de bouw toch doorgaat hebben we een alternatief voor de invulling van het groen rond de kerk ingebracht. Op 7 april hebben B&W de Raad een planwijziging voorgesteld, waarin alleen ons alternatieve groenplan genade heeft gevonden. Daar moet dan eerst nog een landschapsdeskundige naar kijken. De Raad behandelt het plan op 28 mei.

Fort den Haak weg Vrouwenpolder
Wij willen de vitale eiken bij de tennisbaan behouden door ze te verplaatsen naar een goede plek in de directe omgeving. De gemeente is daar niet op tegen maar voorziet financiële problemen. De herinrichting van dit gebied loopt vertraging op. We blijven het proberen door overleg met betrokkenen.

Kanaal door Walcheren
Op de valreep, nog juist voor het broedseizoen, zijn volgens plan weer een rij abelen langs het kanaal tussen Souburg en Middelburg gerooid.

Het betreft de derde fase van de geleidelijke vervanging van deze bomen. Voor het gedeelte tussen Middelburg en Veere zijn we nog in overleg met de provincie. De provincie stelt voor ter vervanging van de prachtige abelen tussen Middelburg en Kleverskerke een dubbele bomenrij op de oever terug te planten. Wij pleiten voor herplant op de dijk (en dus niet op de oever daarnaast) om het karakteristieke landschapsbeeld te houden.

Schellach
Kaasboerderij Schellach wil de bomen langs de bocht Prooyenseweg-Golsteinweg kappen. De gemeente Middelburg heeft het verzoek doorgeschoven naar de provincie. Wij hebben het waterschap hierop geattendeerd. Het is nog niet helemaal duidelijk van wie de bomen zijn en wie hierover moet beslissen. Een besluit is nog niet bekend.

Nollebos
De laatste werksessie, waarin het conceptplan zou worden besproken, is uitgesteld. We houden u op de hoogte.

Overdenking in coronatijd

Het coronatijdperk zet mij net als veel anderen aan tot vervangende bezigheden om de extra tijd in te vullen. Dagelijks loop ik nu iedere dag om zeven uur een vast rondje van een tot anderhalf uur buiten het dorp. Na verloop van tijd begint me zo het een en ander op te vallen. Zo kom je er ineens achter dat er bijna geen hazen en fazanten meer over de akkers rennen en vliegen, terwijl er een paar jaar geleden nog regelmatig boksende hazen in de vroege lentezon te zien waren. In het programma ‘Vroege vogels’ werd gemeld dat het aantal insecten met een kwart is afgenomen. Nu de boeren druk op de akkers bezig zijn zie je hoe groot die percelen zijn, maar ook hoe vlak en strak die liggen. Rijdend over de bloemdijken in de Zak van Zuid-Beveland bedenk je dan ineens hoe Walcheren er ooit uit heeft gezien. Akkers, omzoomd door hagen, kleinschalig en vol leven. Niet voor niets de ‘Tuin van Zeeland’ genoemd. Schaalvergroting (waar zelfs initiatiefnemer Sicco Mansholt uiteindelijk op terugkwam) heeft daar een eind aan gemaakt.
Anno 2020 zal de werkwijze of het verdienmodel niet anders kunnen, maar had de minister van landbouw het onlangs niet over circulaire landbouw? Moet ook Walcheren niet eens gaan denken over het herstel van het landschap door middel van natuurinclusieve landbouw? In gedachten zie ik hagen en bomen langs de grote percelen, op dijken en langs wegen. Bermen vol met wilde bloemen en hazen op het veld. En veel soorten vogels in de lucht en op het land. Van nature de bestrijders van plagen.
Er worden veel bomen gerooid. Op openbare terreinen, maar ook in tuinen en erven, in de bebouwde kom en in het buitengebied. Overheden hebben moeite die bomen te vervangen. Evenveel of meer bomen terug planten, zoals dikwijls in beleidsnotities is vastgelegd, wordt wegens plaatsgebrek, bredere wegen en drukker en zwaarder verkeer een steeds grotere opgave. Ook hebben overheden besloten niet méer bosareaal op Walcheren te ontwikkelen. Op tv wordt de laatste tijd melding gemaakt van schonere lucht, omdat industrie en verkeer momenteel minder koolstofdioxide produceren. Op satellietopnames kun je zien dat Zeeland echt geen schone provincie is, maar ‘oranje’ tot ‘rood’ is gekleurd. Veel vuile lucht komt van industrie- en havengebieden elders aanwaaien en daar kunnen wij Walcherenaren niet veel aan doen. Maar wat we wel kunnen doen is: BOMEN planten. Niet alleen om CO2 af te vangen maar voor alles wat zij voor ons betekenen.
Zou het niet goed zijn dat alle stichtingen en instanties op het gebied van natuur, natuurverenigingen, belanghebbenden en anderen eens de koppen bij elkaar steken en samen een plan maken om Walcheren weer een ‘tuin’ te maken? Goed voor de natuur, de bewoners en de toeristen. Een win-win-situatie en verdienmodel.
De Tuin van Zeeland rust niet voordat er weer hazen, fazanten en patrijzen, maar ook glimwormpjes, vuurvliegjes en meikevers in het landschap terug zijn.
Frans Jonkers

We willen graag meer nieuwsbrieven per mail verzenden in plaats van op papier. Wilt u, als u dat nog niet heeft gedaan, uw mailadres doorgeven.